Χαλκίδα στην Αιτωλία

Από το 1995 ως το 2001, το Ινστιτούτο της Δανίας στην Αθήνα σε συνεργασία με την ΣΤ´ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, διεξήγαγε μια σειρά αρχαιολογικών ανασκαφών και ερευνών πεδίου στην αρχαία Χαλκίδα, κοντά στο μικρό χωριό αλιέων Κάτω Βασιλική, στην ακτή απέναντι από την Πάτρα. Επτά ανασκαφικές περίοδοι διεξήχθησαν από τον Søren Dietz και τον Διευθυντή Αρχαιοτήτων στην Πάτρα, τον έφορο Λάζαρο Κολώνα, με τους Ιωάννη Μόσχο και Δρ. Sanne Houby-Nielsen ως διευθυντές των ερευνών στο πεδίο.

Το 1995, μετρήθηκαν τα οχυρωματικά τείχη της ύστερης κλασικής εποχής στην Παγκάλη, στην ανατολική πλευρά του όρους Βαράσοβα, και μια εντατική επιφανειακή έρευνα απέδειξε ότι η περιοχή μεταξύ των τειχών χρησιμοποιούταν κατά τους ιστορικούς χρόνους μόνο για μια σύντομη περίοδο κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. Κατόπιν, τα καλοδιατηρημένα τείχη σχεδιάστηκαν από την αρχιτέκτονα Mette Mauritzen. Προκάλεσε έκπληξη η ανακάλυψη ενός ύστερονεολιθικού οικισμού (4η χιλιετία π.Χ.) στη νότια περιοχή του οροπεδίου της Παγκάλης, με πλούσια ευρήματα κεραμικής, εργαλείων από πυριτόλιθο και οψιανό, οστών ζώων και θαλάσσιων οστράκων. Μια περιορισμένη δοκιμαστική ανασκαφή το 1996 επιβεβαίωσε την πρώτη εντύπωση για μια πολλά υποσχόμενη αρχαιολογική θέση.

Από το 1995 και εξής, τα βυζαντινά οχυρωματικά τείχη στο όρος Αγία Τριάδα, που βρίσκεται κοντά στην ακτογραμμή, καθαριζόταν μερικώς και μετριόνταν. Τα τείχη είναι πιθανότατα σύγχρονα με την πρώιμη χριστιανική τρίκλιτη βασιλική του 7ου αιώνα μ.Χ. που βρίσκεται στην κορυφή του βουνού και από όπου προέρχεται το όνομα του όρους. Έξω από τα μεσαιωνικά τείχη βρέθηκαν κατάλοιπα αναλημματικών τειχών, πιθανότατα κατασκευασμένα κατά την Αρχαϊκή περίοδο, τα οποία χρησιμοποιούνταν ταυτόχρονα και για την άμυνα της ακρόπολης. Επαναχρησιμοποιήθηκαν, αποκαταστάθηκαν και ενισχύθηκαν κατά τα Κλασικά και Ελληνιστικά χρόνια. Τον 4ο αιώνα π.Χ., μεγάλα (πλάτους 2,70 μέτρων), διπλής όψεως τείχη κατασκευάστηκαν από κατεργασμένους ασβεστόλιθους που εξορύχθηκαν από το όρος Βαράσοβα, ενισχύοντας τον αμυντικό χαρακτήρα των εγκαταστάσεων στην ακρόπολη κατά την αρχαιότητα.

Τμήματα εργαστηρίων, αποθηκών και οικιών της Αρχαϊκής, Κλασικής και πρώιμης Ελληνιστικής περιόδου ανασκάφτηκαν στο πλάτωμα της ανατολικής πλευράς του λόφου. Στην πεδιάδα δυτικά της Αγίας Τριάδας, απέναντι από την Κάτω Βασιλική, δοκιμαστικές τομές που έγιναν το 1998 αποκάλυψαν αρχαιολογικά στρώματα με βάθος πάνω από 4 μέτρα και πλούσια ίχνη εγκαταστάσεων από προϊστορικούς οικισμούς της Πρώιμης, Μέσης και Ύστερης Εποχής του Χαλκού και πέντε ή έξι επάλληλους οικισμούς της Αρχαϊκής περιόδου. Οι σημαντικές έρευνες συνεχίστηκαν κατά την διάρκεια τριών ακόμα εκστρατειών ως το 2001. Γεωλογικές έρευνες που έγιναν το 1997-1998 έδειξαν ότι το αρχαίο λιμάνι που αναφέρεται από τον Θουκυδίδη πρέπει να βρισκόταν στα πεδινά δυτικά του λόφου και ότι οι οικισμοί που ανασκάφτηκαν πρέπει να ήταν μέρος της περιοχής του λιμανιού του μικρού κορινθιακού εμπορικού κέντρου. Το 2000 ανασκάφηκε ένας πλούσιος ελληνιστικός τάφος κοντά στις αρχαϊκές εγκαταστάσεις.


Κατόψεις:
Αγία Τριάδα, Δυτικό Τείχος
Αγία Τριάδα, Δυτικό Τείχος και Πύργος
Παγκάλη Βόρεια, Πύργος 4 και 5
Παγκάλη Βόρεια, Πύργος 1
Παγκάλη Βόρεια, Πύργος 1
Παγκάλη Βόρεια, Πύργος 1
Παγκάλη Βόρεια, ‘Sally-port’
Παγκάλη Βόρεια, Πύργος 2
Παγκάλη Νότια, Τείχος και Κύρια Είσοδος
Παγκάλη Βόρεια, Πύργος 2
Παγκάλη Βόρεια, Πύργος 2
Παγκάλη Βόρεια, Πύργος 2

Χορηγός της έρευνας πεδίου ήταν το ίδρυμα Consul General Gösta Enbom.

Permalink